Aktualności

W niedzielę uczczą Powstanie Styczniowe

W związku ze 150. rocznicą Powstania Styczniowego, 3 lutego (niedziela) o godz. 10.30 odbędzie się uroczysta Msza Święta połączona z koncertem pieśni patriotycznych w kościele pod wezwaniem Świętych Piotra i Pawła w Zawierciu. Po koncercie w salce katechetycznej odbędzie się wykład historyczny Stanisława Piwowarskiego – byłego kustosza krakowskiego Muzeum Historycznego.

150 lat temu wybuchło Powstanie Styczniowe, najdłuższe ze wszystkich polskich zrywów niepodległościowych skierowane przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Hołd poświęceniu i ofierze powstańców samotnie walczących z imperium carów złożył w listopadzie 2012 roku Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, ogłaszając rok 2013 Rokiem Powstania Styczniowego.

Powstanie Styczniowe było największym polskim zrywem niepodległościowym, spotkało się z poparciem międzynarodowej opinii publicznej. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Na ziemi zawierciańskiej pierwsze patrole powstańcze pojawiły się 5 lutego 1863 – pochodziły z oddziału Młochowskiego, który dzień wcześniej zajął Dąbrowę (w odróżnieniu od Zawiercia nie miała stałej załogi wojskowej). Dwa tygodnie później – 20 lutego 1863 – pod Żarnowcem doszło do pierwszej poważniejszej potyczki powstańczej, natomiast 1 marca 1863 r. doszło do sporej bitwy pod Mrzygłodem, gdzie oddział Cieszkowskiego nie tylko zniszczył most kolejowy, ale odrzuciwszy wojska rosyjskie przebił się do obozu Langiewicza pod Pieskową Skałą.

Kolejny atak na linię kolejową miał miejsce 22 marca 1863, gdy powstańcy (znowu od Cieszkowskiego) zerwali mosty pod Zawierciem i Łazami. Doszło wówczas do potyczki pod Kuźnicą Masłowską, podczas której powstańcy stracili dwóch zabitych. Miesiąc później w okolicach Zawiercia pojawił się oddział kpt. Mossakowskiego, liczący początkowo 317 powstańców, który bił się z Moskalami pod Golczewicami (22 kwietnia), Jaworznikiem (24 kwietnia) i Łazami (25 kwietnia), a obozował m.in. w Porębie. Dalsze walki toczyły się w okolicach Sławkowa, ale polskie oddziały pojawiały się m.in. pod Krzykawką, Chechłem i Czyżówką. W maju 1863 r. kolejny raz walczono o stację w Łazach, a w lipcu 1863 – pod Żarkami, gdzie górą byli powstańcy, odrzucając Rosjan w kierunku Częstochowy.

Pomimo poświęcenia i poniesionych ofiar zryw zakończył się klęską, a w odwecie władze carskie nasiliły represje przeciwko ludności cywilnej oraz całkowicie zlikwidowały resztki odrębności państwowej Królestwa Polskiego i rozpoczęły intensywną rusyfikację ziem polskich. Jednak te bolesne doświadczenia były źródłem siły i wytrwałości w walce o niepodległość późniejszych pokoleń Polaków. Legenda i etos Powstania Styczniowego legły u podstaw odrodzonej Polski. W okresie międzywojennym przed nielicznymi już wówczas kombatantami powstania pierwszy honory wojskowe oddawał nawet marszałek Józef Piłsudski. Niestety obecny Sejm odrzucił uchwałę upamiętniającą 150-lecie Powstania Styczniowego.

Tragiczną pamiątką po tamtych walkach i rosyjskich pacyfikacjach są powstańcze mogiły, często bezimienne. Na terenie obecnego Zawiercia jest jedna, przy ul. Paderewskiego, tuż przed rozwidlenie dróg do Kielc i Ogrodzieńca. Kolejna tuż za granicami miasta na Fugasówce przy ul. Reja (za AWBUD-em).


W związku ze 150. rocznicą Powstania Styczniowego NSZZ „Solidarność” Ziemi Zawierciańskiej, lokalny Klub „Gazety Polskiej” i powiatowe struktury PiS zapraszają 3 lutego (niedziela) o godzinie 10.30 na Mszę Świętą połączoną z koncertem pieśni patriotycznych w kościele pod wezwaniem Świętych Piotra i Pawła w Zawierciu. Po koncercie w salce katechetycznej odbędzie się wykład historyczny byłego kustosza krakowskiego Muzeum Historycznego, Stanisława Piwowarskiego.

Informacja: Biuro Terenowe NSZZ „Solidarność” w Zawierciu

Miejsca i daty starć zbrojnych za: „Bitwy i potyczki 1863-1864”, oprac. Muzeum Narodowego w Rapperswilu, 1913.