Aktualności

Żyją i tworzą na nowo

Przy ulicy Mrzygłodzkiej w Zawierciu, wśród jednorodzinnych domów, stoi wielki gmach. Dostępu do niego bronią wysoka elektryczna brama oraz umundurowany strażnik. To żeński Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich (ZPiSdN). Jednak w tym miejscu siedzibę ma także Fundacja „Żyć na nowo”, która codziennie walczy ze stereotypami narosłymi wokół wychowanek ośrodka.

Kilka lat temu placówka zasłynęła za sprawą niezwykłego tomiku wierszy. Zatytułowany był „Tutaj zostawiłam swój ślad. Antologia 2002-2008”, a swoją twórczość zaprezentowały w nim wychowanki Zakładu. – „Tomik wzbudził niespodziewanie duże zainteresowanie. Wielu ludzi go komentowało, zrobiono o nim kilka materiałów telewizyjnych, które ukazały się m.in. w programie »Uwaga«. Kilkakrotnie odwiedził nas Szymon Majewski, który bardzo chciał zdobyć tomik dla swojej córki. Pan Majewski ciepło wyrażał się o naszym zakładzie, żartując, że nawet w jego liceum nie było tak czysto i przytulnie. Po wszystkim zostaliśmy zaproszeni do jego programu, w którym przywitano nas z wielkim entuzjazmem” – mówi Agata, jedna z wychowanek.„Byliśmy pod wielkim wrażeniem reakcji, jakie wywołało opublikowanie tomiku. Cały nakład rozszedł się w zawrotnym tempie. Dzwonili przedstawiciele ogólnopolskich mediów, robiono o nas reportaże i zapraszano do programów telewizyjnych. Tomik zainteresował nawet studentów Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie oraz stał się lekturą szkolną. Rozgłos miał bardzo pozytywny wpływ na dziewczyny, które masowo zaczęły przynosić nam wiersze pisane do tej pory „do szuflady”. Utwory były niezwykłe – często dojrzałe i poruszające. Po wielkim sukcesie tomiku postanowiliśmy pomóc wychowankom w rozwijaniu ich pasji. Tak zrodził się pomysł powołania Fundacji” – opowiada Czesław Karolczyk, wychowawca w ZPiSdN i prezes zarządu Fundacji.Fundacja „Żyć na nowo” rozpoczęła działalność 6 marca 2009 roku. Jej założycielami są osoby od lat związane z problematyką resocjalizacji: Robert Kleszcz – dyrektor ZPiSdN, Małgorzata Leśniak – nauczycielka języka polskiego, a także wspomniany Czesław Karolczyk. Jest to pierwsza i do niedawna jedyna w Polsce organizacja tego rodzaju, działająca przy zakładzie poprawczym. Za główne cele fundatorzy stawiają sobie m.in. organizowanie, wspieranie i dofinansowanie wszelkich form kształcenia szkolnego i pozaszkolnego, wspomaganie rozwoju zawodowego byłych wychowanek zakładów poprawczych, świadczenie pomocy w zakresie polepszania warunków socjalno-bytowych młodocianych matek czy organizowanie i wspieranie imprez charytatywnych i sportowo-rekreacyjnych.W 2010 r. Fundacja otrzymała dotację ze środków unijnych na realizację projektu „Dajcie nam szansę twórczego rozwoju, a nasz powrót do społeczeństwa będzie łatwiejszy”. Był to prawdopodobnie pierwszy w Polsce projekt skierowany do wychowanków zakładów poprawczych. Z inicjatywą realizacji przedsięwzięcia wyszły same podopieczne, które bardzo zaangażowały się w prace projektowe. Dzięki dotacji wychowanki mogły wziąć udział w warsztatach fotograficznych i zajęciach dziennikarsko-literackich.Zdjęcia wykonane przez uczestniczki projektu zaprezentowano podczas wernisażu w zawierciańskim MOK-u. Natomiast umiejętności zdobyte podczas warsztatów dziennikarskich pomogły w stworzeniu przewodnika uczącego życia w zakładzie. – „Bardzo podobały mi się zajęcia w ramach projektu. To było coś nowego. Nie wiem, czy wcześniej zapisałybyśmy się na takie warsztaty. Udział w projekcie umożliwił mi odkrycie nowych zainteresowań oraz zwiększył wiarę we własne możliwości” – mówi Sylwia, podopieczna ZPiSdN.Po sukcesie projektu przyszedł pomysł na kolejny. – „Tym razem chcielibyśmy zorganizować wymianę między naszymi wychowankami a podopiecznymi jednego z hiszpańskich zakładów. Dzięki wyjazdowi dziewczyny mogłyby poznać tamtejszą kulturę czy nawiązać nowe znajomości. Projekt ma duże szanse realizacji, a sam pomysł spotkał się z dużym entuzjazmem” – informuje Czesław Karolczyk. Dziewczęta również szukają nowych inspiracji: „Chętnie wzięłabym udział w jakimś projekcie muzycznym. W zakładzie mamy swój zespół i zdobyte fundusze umożliwiłyby nam rozwój w tym kierunku. Moglibyśmy również kupić nowy sprzęt, który pomógłby nam podczas częstych występów publicznych” – komentuje Agata, jedna z uzdolnionych wychowanek Zakładu.Dzięki Fundacji udało się pozyskać środki na realizację wielu przedsięwzięć artystycznych, sportowych czy szkoleniowych. Wydawany jest kalendarz, organizowane zajęcia pozalekcyjne, a obecnie trwają prace nad kolejną edycją tomiku poezji, który zostanie wzbogacony o nowe wiersze wychowanek. Organizacja pomogła również rozsławić Zakład Poprawczy i Schronisko Dla Nieletnich w całym kraju. W placówce często goszczą znane osoby ze świata mediów, sportu i polityki, a wychowanki są zapraszane w interesujące miejsca. „Fundacja jest bardzo potrzebna, ponieważ pozwala nam zaistnieć w środowisku otwartym i zmienić złe stereotypy na temat osób żyjących »za murami«. Ludzie z zewnątrz, widząc, że robimy dobre rzeczy, z własnej woli i z potrzeby serca, zmieniają o nas zdanie na lepsze” – podsumowuje Sylwia.

Artykuł archiwalny rozmowa Izabelii Biel Zakładu Poprawczego i Schroniska dla Nieletnich w Zawierciu.

„Zawiercianin” nr 10, zima 2011.